Phân Tích Chiến Thuật World Cup 2023 và Bài Học Cho Đội Nữ Việt Nam

Dựa trên sự biểu diễn của tuyển nữ Việt Nam tại World Cup 2023 cùng với xu hướng chiến thuật hiện tại, chuyên gia Bae Ji Won đã trình bày những bài học quý giá cho đội bóng dưới sự dẫn dắt của HLV Mai Đức Chung.

Trước hết, chuyên gia nêu rõ rằng mặc dù hệ thống chiến thuật có tầm quan trọng nhưng nó không đảm bảo chiến thắng. Hệ thống chiến thuật chỉ tạo nền tảng cho cách thức chơi, trong khi kỹ năng của từng cầu thủ là yếu tố chính quyết định kết quả trận đấu.

Nhìn chung, cách toàn đội trình diễn sẽ quyết định kết quả cuối cùng, không phải là hệ thống chiến thuật. Tuy nhiên, từ hệ thống này, chúng ta có thể nhận biết các đặc điểm và xu hướng chiến thuật của các đội bóng và nền bóng đá khác nhau.

Nhiều hệ thống chiến thuật khác nhau đã được sử dụng tại World Cup 2023, từ 4-4-2, 4-3-3, 4-2-3-1, 4-1-4-1, 3-5-2 cho đến 3-4-3… Tuy nhiên, hệ thống 4-3-3 đã trở nên phổ biến và hiệu quả nhất, với 9 trong số 16 đội vào vòng 1/8 sử dụng hệ thống này. Và đến vòng bán kết, 3 trong số 4 đội sử dụng hệ thống 4-3-3, bao gồm Tây Ban Nha, Australia và Anh. Đội còn lại là Thụy Điển sử dụng hệ thống 4-2-3-1.

Tổng cộng, trong số 32 đội tham dự World Cup 2023, có 12 đội sử dụng hệ thống 4-3-3, 6 đội sử dụng 4-4-2, 6 đội sử dụng 3-4-3 (hoặc biến thể 5-4-1), 5 đội sử dụng 4-2-3-1, 2 đội sử dụng 4-1-4-1 và 1 đội sử dụng 3-5-2.

Trong vòng chung kết World Cup 2023, hầu hết các đội bóng châu Âu, Bắc Mỹ và châu Phi sử dụng hệ thống phòng ngự 4 người. Ngược lại, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam, ba đại diện Đông Á, đều sử dụng hệ thống phòng ngự 3 người. Đáng chú ý là các đội châu Âu hiếm khi sử dụng hệ thống phòng ngự 3 người, trong đó có đội tuyển Hà Lan.

Khi phân tích sâu hơn, thấy rằng hệ thống hàng thủ 4 người (4 hậu vệ) kết hợp với 4 (hoặc 3) tiền vệ được ưa chuộng. Đồng thời, có 7 đội bóng sử dụng 1 hoặc 2 tiền vệ trụ trước hàng phòng ngự. Về vai trò của tiền vệ, chúng được sử dụng theo 3 dạng chính: tấn công hỗ trợ tiền đạo, pressing nhóm để gây áp lực, và lùi sâu để hỗ trợ hàng phòng ngự.

Trong mặt hình thức, sử dụng các đội hình chia thành 3 tuyến như 4-3-3 và 4-4-2 cùng với 4 tuyến như 4-2-3-1 và 4-1-4-1 chiếm ưu thế. Điều quan trọng là sử dụng hệ thống phòng ngự 4 người đang trở thành xu thế trong bóng đá nữ.

Đặc biệt, các đội bóng hàng đầu đến từ châu Âu, Bắc Mỹ cùng với Australia và Nhật Bản, thường áp dụng hệ thống phòng ngự “mid-block” (tổ chức phòng ngự ở giữa sân) để tận dụng tốt hơn các tình huống chiến thuật. Ngoài ra, còn có các đội sử dụng hệ thống phòng ngự “low-block” (tổ chức phòng ngự sâu) như một số đội bóng châu Á và Nam Mỹ.

Các đội bóng hàng đầu từ châu Âu và Bắc Mỹ, cùng với Australia và Nhật Bản, thường tổ chức pressing (gây áp lực) ngay ở giữa sân để giành lại bóng và tạo nhiều cơ hội tấn công. Những đội này thường tận dụng sự mạnh mẽ trong việc tạo áp lực để tấn công nhanh hoặc chuyền bóng kéo dài để tạo khoảng trống trong hàng phòng ngự đối phương. Trong khi đó, các đội bóng với đặc điểm khác biệt sẽ sử dụng lối phản công chậm hơn, tập trung vào việc kiểm soát bóng và xây dựng tình huống tấn công một cách tỉ mỉ.

Hệ thống chiến thuật luôn thay đổi tùy theo bối cảnh trận đấu, đội hình, cầu thủ và đấu pháp của đối thủ. Để đối mặt với sự biến đổi này, tuyển nữ Việt Nam cần phải có nhiều phương án chiến thuật khác nhau trong quá trình tập luyện. Chúng ta cần hoàn thiện đội hình dựa trên sở trường và khả năng của từng cầu thủ cụ thể. Ngoài việc tổ chức phòng ngự vững chắc, xây dựng các phương án phản công đa dạng và biến hóa sau khi giành lại bóng cũng rất quan trọng.

Dù tại World Cup 2023, tuyển nữ Việt Nam đã gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận hàng thủ đối thủ, nhưng sân chơi này vẫn cung cấp cho họ một cơ hội quý báu để học hỏi, tích luỹ kinh nghiệm và phát triển.